Blog Assignment 2: Bad Language
Als kind groeide ik op in een aparte familie. We waren niet traditioneel Nederlands in de zin dat we niet in het ouderlijk huis bleven. In plaats daarvan zijn wij acht keer verhuisd binnen drie landen. Desondanks, ben ik opgevoed als een nette Nederlandse. Ik moest leren hoe ik moest eten met mijn armen aan mijn zijde, ik moest altijd recht op zitten zonder mijn ellebogen op tafel te leggen, ik mocht niet smakken noch praten met mijn mond vol, ik mocht niet van tafel af tot dat iedereen klaar was en zelfs dan moest ik vragen of ik weg mocht. Ik zou willen dat ik me hierdoor ongemakkelijk voelde als ik bij anderen families zou eten, maar de werkelijkheid was iets anders: ik voelde mij beter omdat ik het ‘juist’ deed.
Net als mijn opvoeding heb ik een gelijkaardige relatie met taal. Er waren dingen die ik niet mocht zeggen, niet omdat ze perse fout waren, maar omdat het gewoon zo gezegd moest worden. Voor mijn familie was het een ijskast in plaats van een koelkast, je had honger en geen trek, en was het warm en nooit heet. Hetzelfde geld voor mijn uitspraak. Auto wordt uitgesproken met de Franse ‘aux’ in plaats van de Nederlandse ‘auw’. Puzzel is eveneens een mooi voorbeeld waar ik de ‘u’ uitspreek als ‘eh’ en anderen hem uitspreken als ‘u’. Bij de Brabantse ‘schoonfamilie’ krijg ik wel eens commentaar op mijn uitspraak. Bij het horen van hoe ik auto zeg vroeg de jongste verbijsterd: “maar je zegt toch ook geen auxtomaat?” Dus wel.
Het vreemde was dat het nooit verplicht voelde om zo Nederlands te spreken, maar alsof het door iedereen in Nederland zo gezegd werd. Als het niet zo gezegd werd dan was het plat Nederlands. Naast mijn ouders en broer en zussen, had ik weinig anders Nederlands taalgebruik om me heen om mee te vergelijken. Heel lang kreeg ik op school alleen maar in het Engels les en sprak alleen thuis Nederlands. Dat veranderde toen ik naar Brussel verhuisde. Ineens kreeg ik in het Vlaams les en kreeg te zien hoe mijn Nederlands verschilde van dat van Vlamingen en Walen. Ik kreeg een steeds sterkere indruk dat mijn bekakt Nederlands het meest juiste Nederlands was. Het was pas bij het krijgen van een Branbants vriend dat ik inzag hoe verkeerd mijn beeld van de Nederlandse taal eigenlijk was.
De diversiteit die ik ken en kan gebruiken in het Engels, is niet vertaald naar mijn Nederlands. Trudgill (2000) laat zien dat de verschillen in taal, dialecten en accenten eigenlijk vrij weinig betekenen. Het zijn de sociale, politieke, en economische verbanden die de verschillen in taal belangrijk maken. Wat ik zag als slecht taalgebruik had meer te maken met mijn eigen sociale status. In het Engels had ik geen definieerbaar sociale status omdat ik het Britse, het Schotse, en het internationale heb mee gekregen, terwijl mijn Nederlands vast bleef zitten in de idealen die mijn moeder, en haar moeder daarvoor, hebben ingegoten. Het blijft mij altijd bij dat ik afstam van Franse adel.
In wat voor mij slecht taal was, zaten dingen die ik zelf nooit heb geleerd. Dit ging verder dan manier van spreken en uitspraak. Beleefdheid stond bij mij op nummer een, er mocht niets gezegd worden mits het aardig is. Confrontatie in elke vorm werd uit de weg gegaan. Schelden werd iets wat ik alleen maar kon in het Engels, het Nederlands was daar niet voor gemaakt, bovendien, het is onbeleefd en onaardig. Tegenwoordig vind ik het heerlijk om godverdomme en kut te zeggen, maar verder dan dat ga ik ook meestal niet. Dit heeft mijn Nederlands wereldbeeld op ontelbare manier getekend. Het gaat soms zo ver dat ik mezelf hoor denken dat wat anderen mensen zeggen fout is, en dat dat ze minder slim of serieus laten lijken. Aan de andere kant heeft het er ook voor gezorgd dat het in al mijn talen moeilijk is om de confrontatie op te zoeken. Als ik het Sapir-Whorf hypothese volg, klopt dit ook. Taal bepaald hoe je de realiteit ziet, en mijn Nederlandse realiteit is hoogstaand, net en beleefd. Het is de realiteit van mijn familie.
Gelukkig kan dit veranderen. Spolsky (2004) gaat er ook niet vanuit dat het Sapir-Whorf hypothese volledig toepasbaar is. Voor mij, zijn vooral de sociale omgeving en de waarden van een samenleving belangrijk. De eerste is niet veranderd tot dat ik naar de universiteit ging (ik tel mijn Vlaamse jaren niet mee omdat in mijn hoofd Vlaams en Nederlands niet hetzelfde zijn, al zijn ze wel evenwaardig). Mijn sociaal Nederlands was beperkt tot mijn familie. Hetzelfde geld voor de waarden die ik hecht aan het Nederlands. Die heb ik van kinds af aan en zijn onbetwist gebleven tot bijna drie jaar geleden. Mijn realiteit tekende mijn taalgebruik en mijn taalgebruik tekende mijn realiteit.
In deze afgelopen drie jaar is mijn Nederlands onder licht vuur gekomen. Dit werd gedaan door mensen waarvan ik onbewust dacht dat hun Nederlands minder was. In het begin was ik het niet mee eens met hoe ze spraken maar ik vond het heerlijk om naar ze te luisteren en te leren wat anders Nederlands was. Te leren dat het niet slecht was of fout gebruikt, maar gewoon anders. Zo leerde ik bijvoorbeeld dat veel Nederlandse kinderen juist leerden om trek te zeggen in plaats van honger. Uiteindelijk heb ik geleerd om het Nederlands te gebruiken zoals het Engels; als gewoon een taal die diverse en veranderlijk is.
Met deze post wilde ik laten zien dat slecht taal andere vormen kan hebben dan gewoon het schelden en foutief grammatica. In mijn opvattingen over slecht taal gebruik overdreef ik wel eens, al zit er wel een kern van waarheid in.